چکیده

این پژوهش، با هدف مقایسة اندیشه­هایتربیتی دو فیلسوف غربی و اسلامی، «ژان­ژاک روسو»، فیلسوف طبیعت‌گرا و «ابن­مسکویه»، فیلسوف اخلاقِ فضیلت محور پرداخته است که روش این تحقیق کتابخانه­ای و مجاوره‌ای می­باشد و در بررسی­هایی که در فصل­های مختلف این نگارش به آن پرداخته شده است نشان می­دهد که، تفکرات این دو اندیشمند در برخی از موارد در اصول، شیوه و هدف تربیت همانندی­هایی دارد مثل رسیدن به سعادت، پرورش، ورزش، نقش معلم، شاگرد، تربیت منفی، تعلیم و تربیت برای تمام طبقات جوامع و در برخی از موارد نیز در اصول، شیوه و هدف، بین نظریات این دو متفکر، تفاوت‌هایی مانند برخی بخش­های معرفت شناسی، انسان شناسی، هدف غایی تربیت، فضایل در اجتماع و.. مشاهده می شود. اما مجموع نظریات گران سنگی که این دو فیلسوف از خود به جای گذاشته­اند، دارای اهمیت کاربردی بالایی است. به گونه ای که توجه به آنها از نظر پژوهش گران حوزة تعلیم و تربیت می­تواند در جهت پر بار کردن برنامه­های تربیتی مفید باشد.

فهرست مطالب

چکیده.. 1

مقدمه... 2

فصل اول: کلیات تحقیق. 3

1-1 بیان مسئله... 4

1-2 ضرورت و اهمیت موضوع.... 4

1-3 اهداف تحقیق... 5

1-4 پرسش‌های تحقیق...6

1-5 معنی اصطلاحات و واژه‌ها.. 6

فصل دوم: پیشینه‌ی تحقیق...8

2-1 پیشینه‌ی تحقیق.....9

2-1-1 رساله................ 9

2-1-2 کتاب‌ها....11

2-1-3 نشریه.... 12

فصل سوم: ژان ژاک روسو و ابن مسکویه....... 13

3-1 بخش اول: زندگی نامه و آثار ژان ژاک روسو و ابن مسکویه...... 14

3-1-1-1 زندگی نامه ژان ژاک روسو.....14

3-1-2 آثار ژان ژاک روسو..............17

3-1-3 زندگی نامه ابن مسکویه............... 17

3-1-4 آثار ابن مسکوی..................... 20

3-2 بخش دوم: دیدگاه‌ها و نقطه نظرات ژان ژاک روسو و ابن مسکویه..... 23

3-2-1 معرفت شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو و ابن مسکویه.......... 23

3-2-1-1 معرفت شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو............23

3-2-1-2 معرفت شناسی از دیدگاه ابن مسکویه.... 23

3-2-2 خدا شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو و ابن مسکویه 28

3-2-2-1 خدا شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو........ 28

3-2-2-2 خدا شناسی از دیدگاه ابن مسکویه............ 29

3-2-3 جهان شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو و ابن مسکویه....... 29

3-2-3-1 جهان شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو.........29

3-2-3-2 جهان شناسی از دیدگاه ابن مسکویه........ 30

3-2-4 انسان شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو و ابن مسکویه.... 30

3-2-4-1 انسان شناسی از دیدگاه ژان ژاک روسو... 30

3-2-4-2 انسان شناسی از دیدگاه ابن مسکویه......... 31

3-3 بخش سوم: مفهوم تربیت از دیدگاه ابن مسکوی42

3-3-1 مفهوم تربیت از نظر روسو........ 42

3-3-2 مفهوم تربیت از نظر ابن مسکویه...... 42

3-4 بخش چهارم: اهداف تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 43

3-4-1 اهداف تربیت از دیدگاه روسو........ 43

3-4-1-1 اهداف تربیت دینی از دیدگاه روسو..... 45

3-4-2 اهداف تربیت از دیدگاه ابن مسکویه... 46

3-4-2-1 پرورش جسمی......... 47

3-4-2-2 پرورش عقلی.................... 47

3-4-2-3 پرورش اخلاقی......... 48

3-4-2-4 پرورش دینی............ 48

3-5 بخش پنجم: محتوا و مواد آموزشی تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه.. 49

3-5-1 محتوا و مواد آموزشی تربیت از دیدگاه روسو... 49

3-5-2 محتوا و مواد آموزشی تربیت از دیدگاه ابن مسکویه...... 53

3-6 بخش ششم: عوامل تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 54

3-6-1 عوامل تربیت از دیدگاه روسو.......54

3-6-1-1 ارزش تربیتی بازی از نگاه روسو...........55

3-6-1-2 عامل اجتماع در تربیت از نگاه روسو......... 57

3-6-2 عوامل تربیت از دیدگاه ابن مسکویه... 58

3-6-2-1 عوامل انسانی و فردی از دیدگاه ابن مسکویه..... 58

3-6-2-2 خانواده از دیدگاه ابن مسکویه... 59

3-6-2-3 اجتماع از دیدگاه ابن مسکویه...... 59

3-7 بخش هفتم: مراحل تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه.... 63

3-7-1 مراحل تربیت از دیدگاه روسو.... 63

3-7-2 مراحل تربیت از دیدگاه ابن مسکویه....... 64

3-8 بخش هشتم: اصول تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه.... 65

3-8-1 اصول تعلیم و تربیت از دیدگاه روسو.......... 65

3-8-2 اصول تعلیم و تربیت از دیدگاه ابن مسکویه....... 66

3-8-2-1 اصل تدریجی بودن رشد انسان....... 66

3-8-2-2 رعایت اعتدال و تاثیر آن در شکوفایی فضایل اخلاقی.. 68

3-8-2-3 اصل عادت دادن متربیان به سختی‌ها....... 69

3-9 بخش نهم: روش‌های تربیتی و آموزشی از دیدگاه روسو و ابن مسکویه.. 69

3-9-1 روش‌های تربیتی و آموزشی از دیدگاه روسو.. 69

3-9-1-1 روش تربیت منفی از دیدگاه روسو... 73

3-9-2 روش‌های تربیتی و آموزشی از دیدگاه ابن مسکویه.... 76

3-9-2-1 روش تکرار و تمرین (ممارست) از دیدگاه مسکویه.... 76

3-9-2-2 روش مشاهده و تفکر از دیدگاه ابن مسکویه...... 77

3-9-2-3 روش تشویق و تنبیه از دیدگاه ابن مسکویه.... 77

3-9-2-4 روش محبت و مراتب آن...... 78

3-9-2-5 روش ورزش و بازی از دیدگاه ابن مسکویه...... 79

3-9-2-6 روش الگوپذیری (تاثیرگذاری همسالان) از دیدگاه ابن مسکویه.... 80

3-9-2-7 روش استعدادیابی از دیدگاه ابن مسکویه.... 80

3-10 بخش دهم: ویژگی‌های معلم از دیدگاه روسو و ابن مسکویه... 81

3-10-1 ویژگی‌های معلم از دیدگاه روسو......81

3-10-2 ویژگی‌های معلم از دیدگاه ابن مسکویه........ 82

3-11 بخش یازدهم: نقش عادت در تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه...... 83

3-11-1 نقش عادت در تربیت از دیدگاه روسو... 83

3-11-2 نقش عادت در تربیت از دیدگاه ابن مسکویه... 84

3-12 بخش دوازدهم: فضیلت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه... 85

3-12-1 فضیلت از دیدگاه روسو..... 85

3-12-2 فضیلت از دیدگاه ابن مسکویه...... 86

3-13 بخش سیزدهم: تعلیم و تربیت طبقاتی از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 88

3-13-1 تعلیم و تربیت طبقاتی از دیدگاه روسو...... 88

3-13-2 تعلیم و تربیت طبقاتی از دیدگاه ابن مسکویه..... 89

3-14 بخش چهاردهم: ثمره تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه...... 89

3-14-1 ثمره تربیت از دیدگاه روسو.............. 89

3-14-2 ثمره تربیت از دیدگاه ابن مسکویه.............. 90

فصل چهارم: روش تحقیق و تجزیه و تحلیل داده‌ها............... 92

4-1 روش تحقیق............... 93

4-2 بحث دیدگاه‌ها و نقطه نظرات..... 94

4-2-1 معرفت شناسی از دیدگاه روسو و ابن مسکویه........ 94

4-2-2 خداشناسی از دیدگاه روسو و ابن مسکویه............. 94

4-2-3 جهان شناسی از دیدگاه روسو و ابن مسکویه...... 95

4-2-4 انسان شناسی از دیدگاه روسو و ابن مسکویه.. 96

4-3 مفهوم تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 96

4-4 اهداف تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 97

4-5 محتوای تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه... 97

4-6 عوامل تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه......... 98

4-7 مراحل تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه....... 98

4-8 اصول تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه....... 99

4-9 روش‌های تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 100

4-10 معلم از دیدگاه روسو و ابن مسکویه........ 101

4-11 نقش عادت در تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 101

4-12 فضیلت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه......... 102

4-13 ثمره تربیت از دیدگاه روسو و ابن مسکویه..... 102

4-14 پاره‌ای از ناهمانندی‌ها در اندیشه‌های تربیتی روسو و ابن مسکویه.... 103

4-15 پاره‌ای از همانندی‌ها در اندیشه‌های تربیتی روسو و ابن مسکویه.... 104

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها........ 105

5-1 نتیجه گیری......... 106

5-2 محدودیت‌ها...... 109

5-3 پیشنهادها.......109

منابع و مآخذ..........111

چکیده‌ی انگلیسی..